Nhân trắc học trong thiết kế nội thất áp dụng hệ thống kiến thức nhân trắc để thiết kế, sản xuất ra đồ dùng nội thất, bố trí không gian sinh hoạt, học tập và làm việc… sao cho phù hợp với kích cỡ, tâm sinh lý, hoạt động với hành vi của con người. Do đó, việc ứng dụng kiến thức nhân trắc học vào trong thiết kế nội thất một cách phù hợp, tuân theo đặc điểm sinh học của con người, sẽ mang lại cho người sử dụng có được sự thuận tiện, nhiều lợi ích. Đồng thời hạn chế tình trạng hư hỏng phải sửa chữa nhiều. Hãy cùng AnKhoa Design tìm hiểu chi tiết trong nội dung bài viết này.
Nhân trắc học trong thiết kế nội thất là gì?
Nhân trắc học là bộ môn khoa học nghiên cứu về bản chất cơ thể con người, những yếu tố tuyệt diệu nhất về chúng ta mà đến nay vẫn chưa có lời giải xác đáng. Việc vận dụng nhân trắc học trong thiết kế nội thất hiện nay đã phổ biến và được áp dụng rộng rãi. Trong lĩnh vực thiết kế nội thất chuyên nghiệp thì khái niệm nhân trắc học là căn cứ cở sở để xác định chuẩn mực kích thước của không gian. Do đó, khi học thiết kế nội thất, ngoài tìm hiểu kiến thức về phong thủy, vật liệu thì các nguyên lý liên quan của nhân trắc học cần được chú trọng quan tâm.
Công trình dù có quy mô lớn hay nhỏ, được thiết kế theo phương án nào cũng cần phải căn cứ vào nhân trắc học, đặc biệt là trong hạng mục nội thất. Các kích thước của đồ nội thất luôn gắn với một khái niệm gọi là “tỷ xích” (chỉ mối quan hệ tương ứng giữa thiết kế nội thất với con người), đây là yếu tố có vai trò quan trọng để đồ nội thất đáp ứng công năng phục vụ cuộc sống con người. Vì vậy cần phải phù hợp tối ưu khi sử dụng, đem lại cảm giác thuận lợi, tiện nghi và thoải mái nhất.
Phân loại cứ liệu nhân trắc học trong thiết kế nội thất
Cứ liệu nhân trắc học chia ra 2 loại gồm: nhân trắc động và nhân trắc tĩnh. Hầu hết các sản phẩm vật dụng, thiết bị trong sinh hoạt hàng ngày đều được thiết kế phù hợp với hoạt động của cơ thể chúng ta ở nhiều tư thế khác nhau. Người ta áp dụng những cứ liệu nhân trắc tĩnh nhằm mục đích thiết kế sản phẩm tương ứng với tư thế cố định của con người, cứ liệu nhân trắc động là căn cứ cơ sở để thiết kế các thiết bị, công cụ, dụng cụ sản xuất, không gian hoạt động của mỗi bộ phận và toàn bộ cơ thể người.
Các đơn vị kích thước cơ bản về nhân trắc học trong thiết kế nội thất
1/ Chiều với của tay: 2000 ~ 2100
Để xác định chiều cao kệ tủ, chiều cao phòng, dựa vào kích thước xuất phát Modulor Xanh của Le Corbusier.
2/ Chiều cao: 1500 ~ 1650
Để xác định kích thước chiều cao cửa, độ cao trần, căn cứ cơ sở xuất phát của thước Modulor đỏ…
3/ Nửa chiều cao 750 ~ 850
Dùng để xác định chiều rộng của các vị trí mà tại đó có thao tác hành động chồm người, với lấy, cúi xuống hay thay đồ, …Ví dụ: độ rộng tối thiểu chỗ đứng tắm là 850, khoảng cách chiều cao của các trục lavabo để rửa mặt là 850.
4/ Luồng người hay chiều ngang của vai, tầm tay, bước đi 550 ~ 600:
Để xác định chuẩn chiều rộng của lối đi, hành lang, vị trí của dãy ghế ngồi, tay vịn thành lan can, chiều rộng bàn bếp, hiên nhà, bậc tam cấp, cầu thang…
Chẳng hạn như: Để xác định kích thước chuẩn của những bậc thang, căn vào công thức bước đi của Blondel sau đây: Bước + 2 bậc = Bước đi, tức 550 ~ 600, với bậc cao 150 thì bước rộng tương ứng 250 ~ 300, bậc cao 180 thì tương ứng với bước rộng 260…
(Bước được xác định là mặt phẳng của bậc thang mà ta đặt bàn chân lên. Bậc hay đối bậc là mặt phẳng đối diện với mũi chân khi đặt lên bậc thang).
5/ Nửa luồng người 250 ~ 300:
Sử dụng để xác định được kích thước của những khu vực chật hẹp, định ra các khoảng cách tối thiểu để bố trí trang thiết bị…
Thí dụ điển hình: Chiều rộng tối thiểu của lối đi vào khu vệ sinh là 800 ~ 900 (tương ứng bằng 1,5 luồng người 550+250), chiều rộng của cầu thang tại địa điểm công cộng là 1350 ~ 1500 (tương ứng với 2,5 luồng người = 1100+250 hay 1200+300)…
6/ Tầm mắt khi ngồi 1100 ~ 1200:
Ứng dụng trong việc xác định chiều cao của các ô cửa sổ, độ nghiêng dốc của khán đài…
Thông số nhân trắc học trong thiết kế nội thất
Các thông số về nhân trắc trong thiết kế nội thất ngày nay có rất nhiều thông số khác nhau để chúng ta có thể tham khảo và vận dụng, nhưng loại thông số phổ biến nhất mà các nhà thiết kế nội thất thường ứng dụng đó là thông số kích thước tham khảo theo chuẩn phương Tây.
Nhưng kích thước và hình dáng của con người phương Tây có một sự chênh lệch vô cùng lớn so với người dân phương Đông, điển hình là người Việt Nam chúng ta. Do đó, việc áp dụng những thông số phía trên trong việc thiết kế nội thất cho người Việt có thể gặp bất cập. Vì lẽ đó, AnKhoa Design sẽ cung cấp cho bạn các thông số được những nhà nhân trắc học người Việt Nam nghiên cứu áp dụng cho người phương Đông.
Một số kích thước tiêu chuẩn nhân trắc học trong thiết kế nội thất:
- Giá sách, tủ tường: 35 x 180cm, 45 x 200cm, 65 x 180-220cm, chiều cao 180 – 200 – 240cm.
- Kích thước bồn tắm nằm: 75 x 170cm.
- Kích thước của bồn tắm ngồi: 75 x 110cm.
- Kích cỡ bàn làm việc (cho 1 người ngồi): 120 x 60 x 75cm.
- Ghế ngồi làm việc: 50 x 50 x 45cm.
Công thái học trong thiết kế nội thất
Lời kết
Với những thông tin chi tiết trên, mong rằng bạn đã được giải đáp phần nào từ AnKhoa Design về nhân trắc học trong thiết kế nội thất. Nếu thấy bài viết này hay thì nhờ bạn giúp An Khoa Design chia sẻ những thông tin hữu ích này đến bạn bè người thân cùng biết.
